İnsan yapımı mega yapılar, Dünya’nın dönüşünü yavaşlatıyor olabilir. Bu tam olarak yeni bir bilgi olmasa da, devasa yapıların Dünya’yı gerçekten ne kadar yavaşlatabileceğini merak edenlerin sayısı hiç az değil.
NASA bilim insanı Dr. Benjamin Fong Chao‘ya göre, Çin’deki Üç Boğaz Barajı gibi 185 metreden yüksek olan devasa bir yapı, Dünya’nın dönüşünü 0,06 mikrosaniyeye veya saniyenin 60 milyarda birine kadar yavaşlatma potansiyeline sahip.
Bu çok fazla bir süre gibi görünmeyebilir, ancak Dünya’nın dönüşünden bahsettiğimizde, bir saniyenin milyarda biri bile gezegenimiz ve gezegenin dönüşünün sabit kalmasına bağlı olan dünyamızın diğer özellikleri üzerinde muazzam bir etkiye sahip olabilir. Ayrıca, Chao ve diğer bilim insanlarının hesapları, bu insan yapımı mega yapıların Dünya’nın kutuplarının konumu üzerinde de bir etkiye sahip olabileceğini gösteriyor.
NASA’nın 2005 yılında yayınladığı rapora göre, barajın büyüklüğünde ve kütlesinde bir yapı Dünya’nın kutuplarının iki santimetreye kadar hareket etmesine neden olabiliyor. Tek başına bu değişim önemsiz derecede küçük gözükebilir. Ama Dünya’nın dönüşünün hızlandığını bildiren diğer raporlar da düşünülürse, burada endişelenmeye yetecek sebep olabilir.
İnsan yapımı bu mega yapıların Dünya’nın dönüşünü nasıl etkilediğini tam olarak anlamak için bir miktar matematiksel inceleme gerekiyor. Üç Boğaz Barajı dolduğunda, yerel kütlesi ve kütlenin Dünya’nın dönüş hattından uzaklığı artar. Bu da, bilim insanlarının eylemsizlik momenti adını verdiği kuvvetin artmasına neden olur ve Dünya’nın dönüşüne karşı çok küçük bir direnç yaratır.
Ayrıca, Dünya’nın her zaman korunan açısal momentumuna da bakmamız gerekiyor. Bu, asla değişmediği anlamına gelir. Bu nedenle onu sabit tutmak için diğer faktörlerin değişmesi gerekir. Dolayısıyla Dünya’nın dönüş hızındaki değişim, diğer faktörleri de etkiler. Kütlenin uzaklığı arttığında, nesne aynı açısal momentumu korumak için yavaşlamalıdır.
Ancak, kütlenin uzaklığı azalırsa, nesne açısal momentumunu korumak için hızlanmalıdır. Aynı açıklama, insan yapımı mega yapıların Dünya’nın dönüş hızını nasıl etkilediği için de geçerlidir. Barajın kütlesi arttıkça (içerisinde su biriktikçe) Dünya’nın açısal momentumunun sabit kalabilmesi için yavaşlaması gerekir.
Ayrıca Dünya üzerindeki diğer yapılar da, daha küçük de olsa Dünya’nın dönüşü üzerinde etkiye sahip olabilir. Elbette bunların tamamı, bizler için çok küçük değişiklikler anlamına geliyor. Ama etkiler binlerce yıl sürdüğünde çok büyük sonuçlara sebep olabilir.
News
