BIST 100’de karbon riskine maruz kalma oranı yüzde 11,3

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi altında işlem gören şirketler için finansal risklere karşı enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarının önemi vurgulandı.

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneğinin (SEFiA), fosil yakıttan çekilme eğilimini incelediği ve bunun Türkiye'deki sermaye piyasalarına etkisini değerlendirdiği "Atıl Varlık Riski ve Fosil Yakıt Yatırımlarından Çekilme Eğilimi: BIST 100 Örneği" başlıklı raporu yayımlandı.

Borsa İstanbul 100 (BIST 100) Endeksi’nin karbon riskine maruz kalma oranı yüzde 11,3 olarak açıklanan çalışmada, varlıkların gelecek dönemde sermaye piyasalarından kaynak sağlayamama riskiyle karşı karşıya kalabileceği vurgulandı.

Fosil yakıtlardan çekilme eğiliminin küresel görünümünü ortaya koyan raporda, Londra, Sao Paulo, Moskova, Avustralya ve Toronto borsalarının piyasa değerlerinin yaklaşık yüzde 20 ila yüzde 30’unun fosil yakıtlarla ilişkili olduğu belirtildi.

"BIST 100 şirketlerinin 'Net sıfır 2053 hedefi'ne gereksinimi var"

Çalışmada, SEFiA’nın geçen yıl yayınlandığı ‘İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırması: BIST 30 Firmalarının Görünümü 2023’ raporuna atıf yapılarak bankacılık harici 26 şirket içerisinde 2022 yılında yüksek ve ciddi yüksek riskli şirket oranı yüzde 44 ve düşük riskli şirket oranı yüzde 8 iken, 2023 yılında yüksek ve ciddi yüksek riskli şirket oranının yüzde 38 ve düşük riskli şirket oranının da yüzde 19 olduğu ortaya konuldu. Bu göstergeler BIST 30’da belli oranda bir iyileşmenin yaşandığına işaret ediyor.

Fakat şirketler, 2053 yılına yönelik ülke hedefini destekleyecek şekilde belirlenmiş veya kamuoyu ile paylaşılmış somut bir plana sahip değil. 26 şirketten 16’sının net sıfır hedefi için herhangi bir tarihi olmadığı, 15 şirketin ise karbon nötr olma yolunda bir hedef tarih paylaşmadığı görüldü.

Ayrıca bu şirketlerden 11’inin her iki hedef için belirlenmiş bir tarihi de henüz yok. Şirketlerin net sıfır hedefine ulaşmak kadar finansal risklerini de azaltabilmek için küresel eğilimleri takip etmesi önerildi.

"Bankacılık sektörünü zayıflatabilir"

SEFiA Direktörü Bengisu Özenç, rapora ilişkin değerlendirmesinde, Türkiye'deki finansal piyasalar ve kurumsal yatırımcıların iklim hedefleri ve karbonsuzlaşma eğilimleri çerçevesinde yaşanan finansal dönüşümden etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu belirterek, "Söz konusu eğilimler iyi izlenmediği ve gerekli önlemler alınmadığı durumda temerrütler ve atıl varlık olasılığının Türk bankacılık sektörünü zayıflatacağı öngörülüyor. Sınırlı bir karbon bütçesinin şekil verdiği yeni sanayi politikasından kaynaklanan finansal riskler, artık büyük işletmeler tarafından önemli bir risk olarak değerlendirilmeli" dedi.