6. SİNİR FELCİNE BAĞLI ŞAŞILIK
Şaşılıkların çok az kısmı felçli tiptir. Bunlardan biri de 6. Sinir felcine bağlı şaşılıktır. 6 sinir (Nervus abducens) felcinde
*Dışa çeken çalışmamaktadır.
*Giderek daha büyük sıkıntı verecek içe şaşılık gelişir.
*Sağlam diğer göz kaslarında da sorun çıkar. Çünkü iki göz hareketleri birbiri ile uyum halinde çalışır. Normal gözde bu olmasa idi kişi çift görürdü.
*Çocuk baş ve boyun hareketleri ile çift görmeyi telafiye çalışır. Bu durum daha ciddi sorunlara neden olur.
*Etkili bir tedavi yapılmazsa aynı gözde çocuğa daha fazla sıkıntı verecek içi şaşılık, boyun kaslarında sıkıntı, bedende çift görmeyi telafiden doğan yan duruş ortaya çıkar.
*Psikolojik sorun nedenidir, ilgi gerekir.
Göz kaslarının yapısı ve fonksiyonları: Gözün dışında 6 sağ gözde 6 sol gözde kas vardır. Her birinin tek işlevi yok, birkaç işlevi vardır.
*Tek kas hareketi olarak düşünülmemelidir.
*Bir kas kasılırken karşıtı kas gevşer.
*Sağ ve sol göz kasları etkileşim içindedir. Bir gözdeki bozukluk diğer gözü de etkiler.
*Bir kasa gelen sinir felçli ise o kasıldığı zaman gevşeyen kasta giderek güçlenme ortaya çıkar. Yani kas hacim ve kuvvet olarak artar.
6. sinir felci….
*6. Sinir felcinde dışa çeken kas orta hattan dışa doğru gitmez. Bir süre sonra iç rektus kası güçlenir ve içe şaşılık gelişir. Bunu önlemek için o kasa botox yapılır ama 3-4 ay etkilidir.… bu her seferde sağlam kası zedelemek demektir…
Çocuk çift görür. Bu dışa çeken kasın orta hattan ayrılamaması nedeniyledir. Çift görmeyi düzeltmek için baş ve bedene pozisyon verir. Çocuk devamlı çift görmeyi düzeltme gayreti ve sıkıntısı içindedir.
Çift görme telafi için göz ile değil baş ile hareketi yönetir.
Göz tembelliği gelişir mi? Göz tembelliği gelişme olasılığı 12 yaşına kadardır. Çocuk çift görmeyi telafi etmek çabası ile bunu kısmen engeller ama içe şaşılık gelişince çift görme 12 yaşına kadar ciddi sorun riskidir. 12 yaşından sonra tembelleşme olmaz.
Ama ama…. 6. sinir felcinde yatay karşıt kasın güçlenmesi nedeniyle içe şaşılık gelişir. Bu ciddi göz tembelliğine neden olur.
Gözlük: Genelde gözlük numarası yoktur.
Felç düzelir mi? Bugün için maalesef düzelme olmamaktadır. Ama felçli insanların yürümelerini sağlayan uygulamalar başlamıştır.
Felç düzelmiyorsa biz neyin tedavisini yapıyoruz? Dışa çeken kas çalışmıyor. İçe çeken kas güçlenir ve içe şaşılık gelişir. İçe şaşılık daha ciddi sorunlar doğurur.
Her iki göz çalışması birbirini etkiler. Sağlam gözde de kas bozuklukları çıkar.
Ameliyat olur mu? 12 yaşından sonra sonucu dışa çeken kasa birkaç ameliyat yöntemi uygulanabilir.
Daha erken tekli f edilen durumlar gelişen içe şaşılık nedeniyledir. İçe şaşılık gelişirse ameliyat teklif edilir ama 6. Sinir sorunu çözülmediği için yeniden kayar. Bu yine de 6. Sinir felci için ameliyat teklifi değildir.
Çocuk çift görmeyi düzeltmek için başa ve boyuna yön verir. Bu boyun kas ve kemiklerinde de bozukluk oluşmasına neden olur. Bir süre sonra çocuk tüm vücut olarak yan döner.
Giderek ikinci çift görme başlar: İçe şaşılık gelişirse bir başka çift görme nedeni ortaya çıkar. Felce bağlı çift görme dışa bakarken idi. Şimdi yeni çift görme içe şaşılık yönünedir.
Tedavide amaç nedir?
*Yüz, göz ve beden gelişiminin tamamlandığı dönem olan 12 yaşa kadar hasar oluşumunu kontrol etmektir.
*12 yaş civarına gelince göz yapıları ameliyata uygun büyüklük durumuna gelir.
*Başarılı bir tedavide içe şaşılık gelişmemeli, tüm göz yapıları ve boyun, beden duruşu bozulmamalıdır.
*İçe şaşılık gelişirse ne olur? İçe şaşılıkta onlarca göz fonksiyonu bozulur. Göz tembelliği nedenidir. Felçli tipin aksine ikinci içe doğru doğru çift görme gelişir. Beyin rahatsızlığı gidermek için görüntüyü gölgeler. (Supressiyon) Supressiyon iki göz açıkken vardır, giderek göz tembelliğine neden olur. Sağlam gözü kapatma yarar sağlamaz.
*Okul başlangıcında sıkıntı: Hem uzakta hem yakın okumada sıkıntı çocuğu rahatsız eder. Özel ilgi ve psikolojik tedavi gerektirir.
Neden botox yapılmamalı?
Botox ‘un amacı karşıt sağlam gözün içe çekmesini önlemek, gözü orta hatta tutmaktır. Yani bir kas bozuk karşıtını da bozuyoruz. İçe şaşılık gelişmesinin önlenmesi hedeflenmektedir.
*Botox yanlış bir uygulamadır. 1-2 yılda bir düzelecek şaşılık olsa belki değerlendirilebilirdi. Felçli tip şaşılık yaşam boyu sürer.
*Amaç içe şaşılık gelişmemesidir. Gelişirse şaşılık ameliyatı gerekir.
*3-4 ayda etkisini kaybeder. Her yapılış sağlam kası zedelemek demektir.
*Bir göz kası zaten felçli, karşıtı kas da botox ile zedelenmemelidir.
*Felçli tip şaşılık felçli adam gibidir, olayın düzeleceğini, sona ereceğini düşünmeyin.
*Çocukta botox hastane şartlarında ve ameliyathanede yapılır.
Botox yoksa ne yapmalı?
Prizma uygulamasına geçilmelidir.
Gözleri orta hatta tutan ve göz kasları arasında dengeyi sağlayan, uyumu gevşeten özel gözlükler uygulanır.
TEDAVİNİN PLANLANMASI:
Bu planlama 12 yaşına kadar gözlerin yapılandırılmasının aileye öğretilmesini kapsar.
Yaşam tarzının öğretilmesi
Göz dış kasları arasındaki dengeyi sağlar.
İçe şaşılığın önlenmesini hedefler.
Uyumun gevşetilmesi
Supressiyon kontrolu
Görme kaybının önüne geçme
Göz fonksiyonlarının çalışırlığının sağlanması
Prizma uygulaması
İki gözün ayrı çalıştırılması…
DR. SELİM HÜSREVOĞLU
Göz hastalıkları uzmanı
News
